De grote reis van prins Soeparto; geschreven
door raden mas Haryo Soerjosoeparto in 1916, hertaald door Madelon
Djajadiningrat en Clara Brinkgreve, 2014
Het boek begint als een normaal
reisverhaal, zoals er in die tijd vele werden geschreven. Een reis per boot in
het begin van de 20ste eeuw, van Java via het Suez-kanaal naar Nederland. Niets
bijzonders eigenlijk, geen diepzinnige bespiegelingen, geen uitzonderlinge
gebeurtenissen, alleen een simpele opsomming en beschrijving van havensteden
die gepasseerd worden. Ook weinig uitwijding over medereizigers, het wordt
bijna saai.
Maar het venijn zit ‘m zoals vaak in de
staart. Plotsklaps zijn daar twee bespiegelingen. Ten eerste een beschrijving
van een akkefietje tussen de schrijver van het reisverhaal en een blanke
Nederlander aan boord. Voor het eerst in het verhaal worden de etnische
verhoudingen duidelijk: de schrijver is een Javaanse prins die 2de klas naar
Nederland reist, de Nederlander een blanke die in Indië is opgegroeid, ook in
diezelfde klasse reist, maar zich ver verheven voelt boven deze inlander aan
tafel. Een tweede bespiegeling, over het lot van de Javaan, de armoede waarin
deze leeft en de noodzaak de Javaan te verheffen, laat de toewijding van de
toekomstige vorst Mangkunegara zien. Op het moment van schrijven wist de prins
nog geheel niet dat hij ooit vorst zou worden.
En hiermee eindigt ook de spanning in het
verhaal. Het geheel was geschreven in opdracht van de Commissie van de
Volkslectuur en werd in 1916 gepubliceerd. Eigenlijk heel bijzonder dat deze
twee bespiegelingen uberhaupt werden opgenomen. De inleiding en het nawoord
plaatsen het boek in de juiste context. Het maakt nieuwsgierig naar meer
informatie over deze prins die later Javaans vorst zou worden, en de mensen
waarmee hij in aanraking kwam. En dat is misschien wel de grootste kracht van
het boek.
Emile Leushuis/september 2014
www.indotracks.nl
No comments:
Post a Comment